Wednesday, April 29, 2015

ქვეყანა, სადაც ყველაფერი შეიძლება მოხდეს

ქართულენოვანი გამოცემა უკეთესი ყდით ვერ ვნახე
"ქვეყანა, სადაც ყველაფერი შეიძლება მოხდეს" (ორიგინ. სათაური "Anything Can Happen"), ქართველ ემიგრანტ ავტორს – გიორგი პაპაშვილსა და მის მეუღლეს – ჰელენ ვეით პაპაშვილს ეკუთვნით. წიგნი 1945 წელს ამერიკის შეერთებულ შტატებში გამომცემლობა „Harper and Brother"-ის მიერ გამოიცა და გამოსვლიდან რამდენიმე თვეში ბესტსელერად იქცა: მხოლოდ ამერიკის შეერთებულ შტატებში 1948 წლისთვის უკვე მე-15 გამოცემა დაისტამბა და 1,5 მილიონი ეგზემპლარი გაიყიდა, რაც იმ დროისთვის არნახული რაოდენობა იყო; მოგვიანებით 20-მდე ენაზე ითარგმნა. წიგნის მიხედვით 1952 წელს ჰოლივუდში ფილმიც გადაიღეს იგივე სახელწოდებით, ხოსე ფერერისა და კიმ ჰანთერის მონაწილეობით, ქართული სიმღერების თანხლებით (ბმულები იხ. პოსტის ბოლოში).

"ყველაფერი შეიძლება მოხდეს" გასული საუკუნის 30-იანი წლების ამერიკის შეერთებულ შტატებს  გვაცნობს. ქართულ ენაზე ეს წიგნი 1966 წელს გამოიცა სათაურით "ქვეყანა, სადაც ყველაფერი შეიძლება მოხდეს" (ანდუყაფარ ჭეიშვილის თარგმანი). სანამ წავიკითხავდი, ვფიქრობდი, როგორ მოხდა, რომ ემიგრანტულ-ამერიკული ბესტსელერი საბჭოეთმაც მიიღო და გამოსცა. წაკითხვის შემდეგ მივხვდი: ამერიკელები და საბჭოელები წიგნს უყურებდნენ მედლის ორი მხრიდან: წიგნში ნათლად ჩანს, როგორ შენდებოდა ის ძლიერი სახელმწიფო, რომელსაც ახლა ვიცნობთ, საბჭოელები კი მასში ალბათ მხოლოდ კაპიტალიზმის სირთულეებს ხედავდნენ და ერთი სული ჰქონდათ, ყველასთვის ეთქვათ: აი, ჩვენი ქვეყნიდან გაქცეული ემიგრანტი, რა დღეშია ლუკმა-პურისთვის მაშინ, როცა საბჭოთა მოქალაქეს ყველაფერი უფასოდ და უხვად აქვს. თუნდაც წიგნის სახელწოდებაში სიტყვა "ქვეყნის" ჩამატება უკვე სვამს გარკვეულ აქცენტს.

კრებული ოც მოთხრობას მოიცავს. განსაკუთრებით დამამახსოვრდა ამბავი, რომელიც ამერიკულ სასამართლოს ეხება. ამ მოთხრობაში ჩანს, როგორ ყალიბდება კანონზე დამოკიდებული საზოგადოება ისე, რომ ადამიანის ღირსება დაფასებული იყოს და არასდროს დაკნინდეს. ამერიკული ჯარის შესახებ ბევრისმთქმელია 80 წლის ქართველის ფრაზა: "მინდა იმ არმიის რიგებში ჩავდგე, სადაც კაცს შეუძლია ჯარისკაციც იყოს და ადამიანიც". მოთხრობების გმირებს თუ გადავხედავთ, თითო შტრიხითაც გასაგები ხდება, ვის რა ღირებულებები მიჰყვება თავისი ქვეყნიდან, რა "ბარგით" ჩადის ამ დიდ ქვეყანაში, რა უშლის ხელს ან რა ეხმარება წარმატების მიღწევაში. ამ კეთილამბებიანი წიგნის დახურვის შემდეგ კი ერთმა კითხვამ შემახსენა თავი: "გვეშველება რამე?" :) პ. ს. წიგნში არაერთ კულინარიულ რეცეპტს იპოვით. აი, მაგალითად, ჩვენებური "საწყალი კაცის ხიზილალა" (გსმენიათ?), რის გარეშეც იმდროინდელი ქართული ქორწილის სუფრა არ იქნებოდა.
მაშ ასე: "კანიანად შემწვარ ბადრიჯანს კოვზით ამოფხეკენ და კარგად მოსრესენ. მერე წვრილად დაჭრილ ქორფა ხახვს დააყრიან, ლიმონის წვენს და ზეთს დაასხამენ და მერე ტარხუნას, ძმარსა და ოხრახუშს უზამენ."
გემრიელად მიირთვით :) ფილმის ბმულები: >1>2>3<4

ამერიკული პირველი გამოცემის გარეკანი

No comments: