ელემენტარული ნაწილაკები

მიშელ უელბეკის ქართული თარგმანებიდან ამ დრომდე „ელემენტარული ნაწილაკებიღა“ მქონდა წაუკითხავი, უფრო სწორად გადადებული, რადგან ორი წლის წინ დავიწყე და მერე, როგორღაც, შევეშვი. მგონია, რომ ყველა წიგნს აქვს თავისი წაკითხვის დრო და ამას, მე პირადად, ქვეცნობიერად ვგრძნობ ხოლმე; ალბათ, თქვენც...

წავიკითხე და დავითრგუნე, როგორც „ბრძოლის ველის განვრცობის“ კითხვისას და გავბრაზდი, როგორც არასდროს უელბეკის წიგნების გამო. მგონია, რომ ამ წიგნში განსაკუთრებით გაშიშვლებულია მიზეზ-შედეგობრიობის ამბები: დიახ, ჩვენ ყველანი ბავშვობიდან მოვდივართ. მთავარი გმირები ნახევარძმები, ბრუნო და მიშელი, სწორედ ბავშვობიდან გამოყოლილ ტვირთს მიათრევენ მთელი ცხოვრება.

მაგრამ რამაც გამაბრაზა, ქალებისადმი ავტორის დამოკიდებულებაა. პირველად გავხედე  უელბეკის რომანების ყველა გმირ ქალს ერთი რაკურსიდან და გული მომეწურა: ყველაზე ნათელ დროს, როცა ქალებს კაცებისთვის ბედნიერება მოაქვთ, როცა კაცები მშვიდდებიან და სრულიად კმაყოფილები ნამდვილი სიყვარულისთვის მზაობას გამოთქვამენ, როცა ყველაფერი უნდა დალაგდეს, მაშინ ხდება "კატასტროფა" და გადარჩენილი კაცები უხმოდ ეხლებიან სიცოცხლის კედლებს, მიილტვიან რომელიმე ბნელი, მათთვის კი განათებული კუთხისკენ (რომელსაც Sky Road შეგვიძლია ვუწოდოთ წიგნში მითითებული ქუჩის სახელწოდების მსგავსად), რომ იქ ჩამუხლულებმა ერთადერთ თანამგზავრად ზეცა აქციონ, რადგან ამქვეყნად ყველაზე მთავარი ზეცაა, ხოლო მასში განზავება – ზღვაში შებიჯების მსგავსი რამ.

თუმცა, უელბეკის თქმით, ყველაფერი კანონზომიერია: საშიშ სივრცეში, რომელიც ჩვენსავე ცნობიერებაში იშვება, სიცოცხლესა და სიკვდილს ვსწავლობთ. ამავე სივრცეში წარმოჩინდება განშორება, განკერძოება და ტკივილი. უელბეკის გმირები ყოველგვარი რელიგიისგან თავისუფლები სწავლობენ სიცოცხლესა და სიკვდილს და დგანან გზაზე, რომელსაც ზეცისკენ მიმავალი ჰქვია; ხოლო, რაც შეეხება ცხოვრებისგან გულგატეხილ, აუსრულებელოცნებებიან ქალებს, მათგან მხოლოდ მოგონებები რჩება, როგორც ფერფლი – ვარდებიან ბაღებში მიმოფანტული. და რაც მაღიზიანებს, ისაა, თითქოს მათ არ ცნობს ავტორი, თითქოს მათი გზა ზეცისკენ ბუნდოვანია, ქალების მისია მხოლოდ კაცების ამ გზაზე დაყენებაა. საბოლოო ჯამში კი, ვერდიქტი ორივე მხარისთვის გამოტანილია: ისინი უნდა გაქრნენ – კაცობრიობა არსებული სახით უნდა გადაშენდეს და გზა ახალ რასას დაუთმოს.

რატომ მიყვარს უელბეკი? ზუსტად ვიცი: არაფერს გილამაზებს, ცხოვრებას ისე აგიღწერს, როგორიც არის და გეგმაზომიერად, დაუნანებელ-დაუნდობლად გაჭერს ყველაზე მთავარ საფიქრალზე – სიცოცხლის აზრსა და სიკვდილის გარდაუვლობაზე. იმდენად დაუნანებლად, რომ მეც, როგორც რეალისტ ადამიანს, რომელიც თეთრს ყოველთვის თეთრს უწოდებს და შავს – შავს, ხანდახან მემძიმება მისი ძალისხმევა, ვბრაზდები და კონკრეტულ წიგნს უკანმოუხედავად ვემშვიდობები: ალბათ არასდროს მივუბრუნდები ზემოთხსენებულ ორ რომანს – მტკივნეულია. 

ამასობაში უელბეკის ახალი თარგმანი აღმოჩნდა ჩემს მაგიდაზე – „კუნძულის შესაძლებლობა“ და არ ვიცი, ისევ უელბეკის კითხვა გადავაბა თუ მარიო ვარგას ლიოსას  „ცუდი გოგოს ოინებს“ მივხედო. ორივეს წაკითხვა უზომოდ მინდა. ასე თუ ისე, უახლოეს პერიოდში, რომელიმეს შესახებ გაჩნდება აქ ჩანაწერი:)

ამონარიდები:  >1,  >2,  >3