როიალ-მერი

ჯერ აღმოსავლურ მოტივებზე შექმნილმა ყდამ მიიქცია ჩემი ყურადღება, მერე პირველივე გვერდზე ჩახუჭუჭებულმა წინადადებამ ჩამითრია და „ორ ნიმუტში“, როგორც წიგნის ერთი გმირი ამბობს, გადავწყვიტე, რომ ბოლომდე უნდა გავსულიყავი. არც მინანია.
აბო იაშაღაშვილის „როიალ-მერი“ ერთი ამოსუნთქვით იკითხება. ეს არის ოსმალურ-სპარსულ-რუსულ-ევროპულ-ქართული საკაზმით გაწყობილი, იმდროინდელი ქალაქელების ხასიათებისა და ჩვევების კარგად გადმომცემელი დეტექტიური ამბავი. წიგნის ენა ისევეა დაგვირისტებული, როგორც 125 წლის წინანდელი, შუკა-ბანდებიანი თბილისი, რომელზეც ავტორი გვიყვება. ძალიან მომხიბვლელია ეს აზიური და ალაგ-ალაგ ევროპაშემონაპარი, ფერადი ქალაქი. წიგნის თითქმის ყველა გმირი ძალიან ბევრს დადის – ფეხით, ეტლით, კონკით თუ ველოთი, მხოლოდ მათთვის ნაცნობი შესახვევებით თუ პროსპექტზე გამოსული და შენც, მათ ჩქარ ნაბიჯს ადევნებულს, ნაყროვანების გრძნობა გიჩნდება – გგონია, რომ მაშინდელი დედაქალაქი უკიდეგანო იყო. არადა, მოქმედება სულ რამდენიმე ქუჩაზე ვითარდება და ლაგდება, როგორც ჭადრაკის დაფაზე. მერე იწყებ ფიქრს: ახლა, როცა თბილისი ბევრად ვრცელია, არის კი ისეთი მრავალფეროვანი, როგორც ადრე? ახლაც არაფერი უკვირთ ამ ქალაქში და, როგორ უცნაურადაც არ უნდა გამოიყურებოდე, არაფრით გამოგარჩევენ სხვებისგან? ახლა რა დაფარულ ისტორიებს ინახავს თავის ნაკეცებში? და ეს ისტორიები იტევს კი მთელ მსოფლიოს, როგორც მაშინ?

აქვე, მინდა ნიკო ფიროსმანის "ყაჩაღმა ცხენი მოიპარა" და პ. ჩაიკოვსკის "არაბული ცეკვაც" დავლინკო – თუ წაიკითხავთ წიგნს, – კითხვისას გაჩენილი განწყობებისთვის :)